حق الماره (خوردن میوه از درختان راهها)

امام: اگر درخت میوه در سر راه رهگذر قرار داشته باشد در حال عبور می تواند از میوه آن درخت برای خوردن در همان محل استفاده کند به شرط آن که از حد سیری و احتیاج تجاوز نکند. ( استفتائات، ج2، ص510، سؤال19.)

خامنه ای: ورود به باغ بدون رضایت مالک جایز نیست، اما استفاده از میوه های باغ که در مسیر راه است برای کسی که در مسیر خود به آن برخورد کند اشکال ندارد، مشروط به اینکه: اولاً به قصد استفاده از میوه به آن مسیر نرفته باشد و ثانیاً به درخت آسیب نرسانده و شاخه‌های آن را نشکند و ثالثاً همانجا میوه را خورده و با خود همراه نبرد و رابعاً بنابر احتیاط علم نداشته باشد که صاحب درخت از این کار اکراه دارد. (سایت)

سیستانی : استفاده و خوردن از میوه درختان داخل کوچه یا خیابان اگر منع ظاهری نباشد اشکال ندارد ولی استفاده از میوه درختانی که شاخه آنها به بیرون آمده است به احتیاط واجب جایز نیست.(https://www.sistani.org/persian/qa/0883/)

مکارم:  «حقُ المارة» دارای شرایط زیر است:(سایت)

1 -برای مسافر  عبور از کنار این درختان جایز باشد. 

2 -به مقدار نیاز خورده شود نه بیشتر از آن؛

 3 -انسان به قصد این کار حرکت نکرده باشد؛

4 -چیزی با خود حمل نکند؛

 5 -کاری که موجب خراب شدن درختان و غیره باشد، انجام ندهد؛

6-بنابر احتیاط، در صورت یقین داشتن به عدم رضایت مالک آن‏ها، از این کار خودداری ورزد.

فاضل: جایز نیست از آن استفاده کند ( چنین عملی جایز نمی باشد).

بهجت : انسان مى‏تواند از میوه درختى که در مسیر عبور عمومى است، حتَّى اگر مالک مشخّص داشته باشد، بخورد، ولى نباید موجب افساد یا از بین رفتن درخت و میوه شود، و بنا بر أحوط باید چیزى از میوه را با خود نبرد. مساله 1644 اختصاصی بهجت المحشى  ج‏2، ص: 229

گلپایگانی : کسى که از راهى به سمت مقصدى مى‏رود و در بین راه به درخت میوه یا زراعتى عبور کند و در رفتن از آن راه قصد بر خورد به آن درخت و زراعت نداشته باشد جایز است از میوه آن درخت و زراعت به قدرى که سیر شود بخورد ولى جایز نیست از آن چیزى ببرد و احتیاط این است که اقتصار کند بصورت عدم علم به کراهت مالک و این حکم در صورتى است که درخت میوه و زراعت در راه باشد اما اگر در باغ محصور باشد رفتن در آن باغ و خوردن از میوه آن بدون اذن مالک جایز نیست.(مجمع المسائل  ج‏2، ص: 44.)

نکته : در صورت جواز اگر درخت میوه در "سر راه" رهگذر قرار داشته باشد، می‏تواند در حال "عبور" از آن جا از میوه آن درخت برای خوردن در "همان جا" استفاده کند، به شرط آن که از حد "یک دفعه سیر خوردن" و "احتیاج" تجاوز نکند.

روایات این باب در بحار الانوار، ج 100، ص: 75، باب 14 ما یجوز للمارة أکله من الثمرة